Ở Việt Nam, vấn đề già hóa dân số mới chỉ thực sự được quan tâm trong những năm trở lại đây. Chăm sóc sức khỏe người già nếu không được giải quyết thỏa đáng sẽ là thách thức to lớn cho sự phát triển toàn diện của đất nước trong tương lai không xa. Việt nam có tốc độ già hóa dân số thuộc “top” nhanh nhất thế giới
Tọa đàm kỷ niệm ngày Quốc tế người cao tuổi. Ảnh: Huongan.thuathienhue
1. Những thách thức chăm sóc sức khỏe 10 triệu người già
Già hóa dân số tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội như tăng trưởng kinh tế, đầu tư, tích lũy, lao động, chăm sóc y tế, an sinh xã hội, thiết kế hạ tầng, dòng di cư quốc tế… Điều này đặt ra những thách thức lớn, có tác động lâu dài cho đất nước trên tất cả các lĩnh vực. Thách thức chăm sóc sức khỏe 10 triệu người già hiện nay là những thách thức:
- Khó khăn về chỗ ở:
- Già hóa dân số ở Việt Nam sẽ khiến cấu trúc gia đình Việt Nam thay đổi (trẻ ít hơn già)
- Dịch vụ chăm sóc sức khỏe, tinh thần cho người cao tuổi ở nước ta chưa phát triển
- Đa số người già ở nước ta vẫn chủ yếu sống nương tựa vào con cháu
- Những điều này khiến cho người cao tuổi cũng ít có quyền được lựa chọn chăm sóc
- Và nếu nhịp độ già hóa dân số vẫn tăng nhanh đều như hiện nay, Việt Nam không có những chính sách hỗ trợ kịp thời thì chỉ trong khoảng vài chục năm tới, người cao tuổi ở nước ta sẽ gặp khó khăn về vấn đề chỗ ở.
- Tăng áp lực hệ thống y tế:
- Già hóa dân số khiến thời gian sống sau nghỉ hưu tăng lên, con người sống lâu hơn. Điều đó làm gia tăng áp lực lên hệ thống y tế.
- Chi phí điều trị trung bình cho một người cao tuổi cao gấp 7 đến 8 lần cho một trẻ em. Độ tuổi càng cao, rủi ro về bệnh tật càng tăng
- Chính vì thế, việc chăm sóc sức khỏe người già không dễ thực hiện ở nước ta hiện nay bởi ngân quỹ quốc gia còn hạn chế, hệ thống khám chữa bệnh chuyên khoa cho người già chưa phát triển (hiện cả miền Bắc mới chỉ có duy nhất Viện Lão khoa quốc gia là bệnh viện chuyên khoa dành cho đối tượng người cao tuổi)
- Tăng áp lực hệ thống trợ cấp lương hưu
- 10 triệu người già hiện nay ở Việt Nam cũng là con số áp lực đối với hệ thống trợ cấp lương hưu, chính sách an sinh, chính sách bảo trợ cho người cao tuổi…
- Những chính sách an sinh xã hội của ta hiện tại cũng mới chỉ trợ giúp, đáp ứng được một phần nhu cầu cơ bản của một bộ phận người cao tuổi như: Người già neo đơn, không nơi nương tựa, người trên 85 tuổi…
- Tăng gánh nặng kinh tế cho người lao động trẻ:
Già hóa dân số sẽ khiến những thách thức kinh tế mới nổi lên. Cơ cấu dân số trong độ tuổi lao động giảm đi, cơ cấu nghề nghiệp sẽ thay đổi, gánh nặng kinh tế cho người lao động trẻ cũng cao hơn…
Nhu cầu nhân lực CTXH rất lớn trong thời gian tới. Ảnh: Dân Trí
2. Thách thức lớn về việc chăm sóc sức khỏe người già
- Trong tất cả các thách thức trên có lẽ thách thức về việc chăm sóc sức khỏe người già là lớn nhất, đầy khó khăn nhất.
- Một nghiên cứu gần đây cho thấy, có đến hơn 67% người cao tuổi sống trong tình trạng sức khỏe kém. Đa số người cao tuổi gặp khó khăn về vật chất.
- Người cao tuổi Việt Nam cũng đối diện với gánh nặng bệnh tật kép, bị nhiều bệnh một lúc, đặc biệt là các bệnh mãn tính (tiểu đường, huyết áp,…)
- Trong khi đó, hệ thống y tế, hệ thống an sinh xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu của người cao tuổi, chưa có hệ thống chăm sóc sức khỏe dài hạn cho người cao tuổi…
Ngày hội chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Ảnh: Báo Tin tức
Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2017 – 2025 đã được Bộ Y tế ban hành từ ngày 30.12.2016 trên toàn quốc, tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, ưu tiên các tỉnh, thành phố có tỉ lệ cao về người cao tuổi, các tỉnh vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, có tỉ lệ cao người cao tuổi gặp khó khăn, dân tộc thiểu số.
3. Cần có những hành động kịp thời để ứng phó với thách thức lớn này:
- Ta cần có những phương án cụ thể như:
- Xây dựng bệnh viện phù hợp và triển khai mô hình Bác sĩ gia đình cho người cao tuổi
- Triển khai mô hình chăm sóc sức khỏe cho người già
- Xây dựng các trung tâm, viện dưỡng lão
- Hoàn thiện những chính sách bảo trợ, chính sách an sinh cho người cao tuổi
- Khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.
Thách thức thì quá lớn nhưng hành động thì chưa hiệu quả đã dẫn đến nhiều tình trạng khó khăn của người già. Đó là thực trạng hiện nay của nước ta.
Rất nhiều vấn đề, rất nhiều yếu tố để giải quyết trước thách thức chăm sóc sức khỏe 10 triệu người già của nước ta hiện nay. Nhưng trên hết, trong điều kiện đầy khó khăn này thì sự chăm sóc sức khoẻ người già cần thiết nhất vẫn là ở gia đình, bởi đó là điểm tựa duy nhất đối với họ. Đừng để người già phải trầm cảm chịu áp lực của tuổi xế chiều khi cả đời đã dành cho con cháu…
“Các bệnh viện Lão khoa cần tiếp tục phát huy và đi đầu là vai trò là bệnh viện chuyên khoa hàng đầu về Lão khoa, là tuyến cao nhất trong hệ thống thăm khám, điều trị và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại Việt Nam để cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương trong cả nước”.
